I hika i a John Key te kōrero mō tētahi haki hou i mua tonu i te rā o Waitangi. Ā, ahakoa kei te ū tonu ia ki tana whakaaro kia whakarerea ko tētahi haki pango e mau ana i te rarauhe hiriwa, kua whakatūwheratia e ia ngā tatau ki te motu whānui mō ō rātou whakaaro mō tētahi haki hōu. Nā, ko te pātai ia, ae rānei me whai mana te iwi Māori ki te whakauru i ētahi āhuaranga Māori ki tētahi haki hōu, i raro i te tiriti o Waitangi, otira i raro i ta ratou mana iwi taketake o tenei whenua.
Hei tā te Pirimia, tā John Key “E kore e tūtuki ngā hiahia me ngā wawata o ngā iwi katoa mā tētahi haki anake. I a tātou e whakaaro ana mō ētahi atu ara haki hei whai mā tātou anō, kei te kitea tētahi hunga e hiahia ana tētahi āhua Māori e whakapurua ana ki roto”
Āe mārika. I te motu e whakarite ana mō ētahi kōwhiringa haki hōu, ko te patai nui kua toko ake rā. Āe rānei me whai wāhi atu ētahi āhuaranga Māori?
Āe, ahakoa te nui o ngā kōrero akiaki a John Key mō tētahi haki rarauhe hiriwa, ko taana e mea tonu nei “kua haere mai au ki kōnei i runga anō i te hiahia kia whakapurua tētahi rarauhe hiriwa ki tō tātou haki hōu”
Me te mea nei, kei te noho puku a John Key i tēnei wā mō te whakamahinga o ētahi toi Māori.
Tūturu, e noho tōtara wāhi rua ana ngā whakaaro mō tēnei take. E ai ki a Tariana Turia he haki kē tō te iwi Māori, waihoki, ko te wero nui kē hoki kia rere tahi ia ki te taha o te haki o Aotearoa.
Ki tā Hone Harawira, ko te utu o te tāpaetanga whānui te aronga nui. E ai ki te Pirimia ka eke ki te takiwā o te tekau miriona taara.
Hei tā Hone e mea ana “He rua rau, waru tekau ma rima mano ngā tamariki e noho pohara ana, e noho rawakore ana. Nāreira he aha te take mō te tautohenga i te āhua o tō tātou haki, i runga i ēnei tatauranga?”
Kāti, i te mutunga iho ka riro mā tētahi rōpū motuhake ētahi tauira haki e kōwhiri i ērā e tukuna atu ana ki te iwi whānui, ma reira ka riro mā te motu hei pōti, ā, ko te mea whakaihuwaka ka whakataetae atu ki te haki o te wā nei o Aotearoa i roto i te tāpaetanga whānui.