default-output-block.skip-main
National | Business

He hononga whai hua kei waenga i a Ngāi Māori me Haina

He nui ake ngā hua tauhokohoko mā ngā iwi me te rangai hao ika Māori e matakitehia ana, e te pakihi hao me te tuku kai-moana, e Moana Niu Tireni. E whai ana tēnei i te waikanaetanga tauhokohoko i toko ake ki waenganui i a Aotearoa me Haina i ngā rangi tata ake nei.

Ko te manako ia o ngā kaihautū mahi kaimoana ka whai wāhi ai rātau ki ngā rautaki tauhokohoko o Aotearoa me Haina.

E ai ki te Hemana o Te Ohu Kaimoana a Jamie Tuuta, “Ko te mea nui o tera wanaungatanga ko te kimi makete e ora ai nga kamupene o Aotearoa, o enei nga kamupene Māori te tuku atu i o matau hua kia whakahokia mai nga painga ano hoki ki nga kamupene tatu atu ra ki a ratau te hunga no ratau ano hoki nga kamupene nei.”

Nō te wiki nei te Pirimia o Haina me te Pirimia a Bill English i waitohu ai i ētahi whakaaetanga kia mahi tahi ki ngā take tukurawa.

“Te taenga mai o te Pirimia tuarua o Haina ko tera tetahi tohu mo tatau e ngana ana a Haina te mahi ngatahi me aotearoa no reira mehemea e pai te haere o tera mahi e whai ora, ehara i te mea ko Aotearoa anake engari ano te Maori i roto i tera whanaungatanga.”

Mā te whakaaetanga tauhokohoko e ngāwari ake ai ngā mahi a ētahi kaitukurawa. Kua roa a Moana New Zealand e mahi ngātahi ana me Haina, ā, e matapae ana rātau ka nui ngā hua ka puta ki ngā kamupene hī ika me ngā pakihi Māori.

Hei tā te Hemana o Māori New Zealand a Whaimutu Dewes, “Tuatahi, mohio te iwi kaenga o taua whenua ki te parekareka o te kai o nga moana o konei, tuarua kei a ia te moni na reira ka utua, tuatoru, tokomaha ratau.”

I eke panuku ngā hua tauhokohoko ki waenga i a Aotearoa me Haina ki te rua tekau mā toru piriona tāra i te tau 2016, he hautoru nui ake i ngā hua i mua i te hainatanga o te whakaaetanga i te tau rua mano mā waru. Heoi e ai ki te hea o Te Okaimoana, me tūpato tonu tātou.

“Kia mataara ano ra ki kamupene o rawahi me te hunga e uru mai ana ki aotearoa ki te waihanga mai ki te hanga ano hoki i nga whakaaro hou ne.”

Ka tīmata ngā kōrero whakahōu i te whakaaetanga ki waenga i a Aotearoa me Haina hei te rā o ANZAC, ā tērā marama.