Puta noa i Aotearoa, ko ngā rau tāngata ka tere pīpī whākao atu ki ngā mōro, ki ngā toa hokohoko i Te Rā Whakapouaka, he rā e whānui noa atu ai te heke o ngā utu hokohoko a ngā pakihi, ka mutu ka whai hua nui, ko ngā toa hokohoko.
Engari arā ētahi kaipakihi Māori ka kore e whakawhirinaki atu ki ngā mahi hokohoko a te tangata i ngā rā hararei tūmatanui.
Ko ngā kaipakihi Māori nei, ko Geneva Maree Harrison rāua ko Tasmyn Roach e whakamīharo atu ana, tuatahi ki te kakenga o ā rāua hokonga i tēnei tau, tuarua ki ngā ara whai hua i puta ki ā rāua pakihi i roto i tēnei tau.
Ko Roach (Ngāti Huiao, Ngāti Kahu, Te Rarawa), te rangatira o te pakihi hanga paraikete, hanga tākai pēpi hoki, ko Awhi Company. Hei tāna, he pakihi ā whānau rātou karekau mō te mahi hokohoko hei Te Rā Whakapouaka i te mea e whakapono ana rātou ki te kounga o ā rātou taonga.
“Ko Te Rā Whakapouaka, ehara i te rā nui ki a mātou. Mai anō ehara i te kaupapa pērā ki a mātou. Ka whakaaro pērā, nā te whakapono o ngā whānau me ngā kiritaki ka aru i tō mātou kamupene.”
“I ngā whakarewanga katoa, me he āpitinga motuhake rānei, kei konā rātou i ngā wā katoa ki te tautoko i a mātou, ki te awhi i a mātou, ā, ka tere pau katoa ā mātou rawa te hoko.”
“Ko ngā āhuatanga pērā ki ērā wā, he mea nui ake ki a mātou. Matua rā mō tētahi pakihi Māori iti e whai nei kia tipu ake.
Ko Harrison (Te Aupouri, Ngāti Peehi), te rangatira o tētahi pakihi hanga rawa reo rua, ko Tuhi Stationary. Ā, i ohorere katoa ia i te kakenga o āna hokonga i tēnei tau, ahakoa ngā kawenga pūrongo i matapae ai, ka kore pea te ao hokohoko e pai.
“Ki ōku whakaaro, he tuituinga o te momo rawa e hokona ana e mātou, o ngā tau e mahi pakihi ana mātou, nā reira he nui ngā kiritaki kua whakatipuria e mātou, ko te āhua hoki o tā mātou manaaki kiritaki, ko ētahi atu mea anō hoki.
“Kei te whakaaro hoki au, ahakoa te tū a te kāwanatanga o nāianei e pā ana ki te reo, ko ā mātou kiritaki, he hunga e tautoko pū ana i te reo Māori, i ngā pakihi Māori.”
Hei tā Harrison, ko tana rawa e kaingākaunuitia ana e ngā kiritaki, ko ā rātou pukapuka rātaka reo rua, reo Māori hoki, e $50 heke iho hoki te utu.
E ai ki ngā whakamārama a Harrison tonu, ko ngā kiritaki ka tohatoha atu i ngā puka whakamahere, ā ka tuku whiringa hoki te pakihi e whakaatu ana i te mihi i roto i te reo Māori, i ētahi kupu Māori hoki hei whakamahi i ia rā.
“He kotahi mano pea ā mātou kiritaki hou i roto i ngā marama e rua kua pahure ake nei, nō reira kaare au i te tino mōhio mēnā ko ā mātou hononga hokohoko tērā, me he tāngata rānei ērā e whai whakaaro nui ana ki te tautoko i te pakihi Māori, i te reo Māori anō hoki.”
E tūmanako ana a Harrison, ko ngā rangatira o ngā pakihi e rongo ana pea i te taumahatanga, me mahara rātou kia ngana ki te eke panuku.
“E ū ana au ki te whakaaro, mātou ngā pakihi Māori he toa ake ki te mahi tahi, tērā i te tātāwhai, nā reira kia kaua ngā pakihi hōu e whakamā ki te whakapā atu ki ētahi atu pakihi.”
“Kei te ahu whakamua noa iho mātou me te kimi me pēhea, nō reira ehara i te mea ko rātou anake!”